Herstellen van riviernatuur 

De natuur in en rond rivieren vervult een belangrijke rol in Nederland. Onze rivieren zijn een leefgebied voor veel planten en dieren, leveren drinkwater voor de mens, beregeningswater voor de landbouw en vormen een waterbuffer in natte én droge tijden. Maar de riviernatuur is de afgelopen eeuwen flink achteruitgegaan ten gunste van veiligheid, scheepvaart en ander menselijk ingrijpen. Soorten planten en dieren zijn achteruitgegaan in aantal of zelfs verdwenen. Daarbij is de biodiversiteit ook afgenomen. Dat moet anders. Daarom zetten we ons in om de ecologische waterkwaliteit te verbeteren. De Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) is een van de programma’s die helpen de natuur te herstellen.    

Bosscherwaarden: optimaliseren van natuurvriendelijke oevers  

Uiterwaard Bosscherwaarden ligt aan de rechteroever van de Lek (rkm 930 – 932) en ten zuidwesten van Wijk bij Duurstede (overkant Amsterdam-Rijnkanaal). De uiterwaard is onderdeel van de gemeente Wijk bij Duurstede in de provincie Utrecht.   

De uiterwaard is gelegen aan Lekdijk west, met aan de noordzijde een weidelandschap met doorzichten tussen lintvormige erven en aan de zuidzijde van de dijk panoramische zichten over de rivieruiterwaarden van de Lek. In de uiterwaard ligt een oude steenfabriek, welke is opgenomen als monument. Met de komst van het Amsterdam-Rijnkanaal is de uiterwaard gescheiden van het stad Wijk bij Duurstede. Halverwege de twintigste eeuw heeft in de uiterwaard delfstofwinning plaatsgevonden. De twee aanwezige plassen zijn hiervan het resultaat. Daarnaast is de uiterwaard al lang in agrarisch beheer.  

Momenteel zijn wederom plannen om in de uiterwaard delfstofwinning uit te voeren. Hierbij wordt een groot deel van de uiterwaard vergraven. Voornemens zijn om na de delfstofwinning een eenzijdig aangetakte geul met natuurlijkvriendelijke oevers te realiseren binnen de uiterwaard. Dit staat los van de huidige KRW-opgave voor 2027.  

Verder is de uiterwaard onderdeel van het Natuurnetwerk Nederland. Hierbij is de uiterwaard niet aangemerkt als Natura 2000-gebied.  

Natuurvriendelijke oevers 

Natuurvriendelijke oevers zijn oevers waar de natuur de ruimte krijgt. Afhankelijk van waar we de oever herstellen, ziet hij er anders uit. Van een licht glooiende oever vol met vegetatie, geschikt voor bijvoorbeeld libellen en rietvogels, tot een steile onbegroeide wand langs de rivier waarin karakteristieke vogelsoorten zoals de oeverzwaluw of de ijsvogel geschikte broedplekken vinden. En alles daartussenin.  

Het schetsontwerp 

Het toekomstbeeld van de natuurvriendelijke oeverontwikkeling binnen de Bosscherwaarden kunt u zien in het schetsontwerp. Op dit moment zitten we in de ontwerpfase. Dat betekent dat er afgelopen tijd gesprekken zijn gevoerd met verschillende mensen die met het gebied te maken hebben en grondeigenaren in de Bosscherwaarden. De verschillende wensen van hen én de doelen van de Kaderrichtlijn Water zijn in het schetsontwerp verwerkt.   

Ontwerp Bosscherwaarden 

Het is de bedoeling om de oevers ter plaatse van de KRW-opgave met een lengte van circa 250 m natuurvriendelijk te maken. In de huidige situatie is ter plaatse een gestrekte oever aanwezig. Het realiseren van de natuurvriendelijke oever vindt plaats door deze gestrekte oever om te vormen naar kribvakken. In het ontwerp is opgenomen dat de stenen op de gestrekte oever worden weggehaald: ontstenen. Vervolgens is een afgraving voorzien van de oever tot een talud van 1 op 7. Vervolgens kan door het natuurlijke sedimentatie- en erosieproces de oever vormen tot het evenwichtsprofiel. Dit is de vorm van de oever waarbij sediment en erosie geen grote invloed meer hebben en het verloop van de oever zijn natuurlijke vorm heeft aangenomen. Daarnaast zijn in het ontwerp palenrijen voorzien om het effect van golfslag van de scheepvaart op de natuurvriendelijke oever te beperken. Hierdoor wordt ook een luwer waterhabitat gerealiseerd voor vissoorten. Naast voorgaande ingrepen is het naar verwachting mogelijk om ook rivierhout in de nieuwe kribvakken te plaatsen. Dit is sterk afhankelijk van de diepte van de kribvakken, welke in de VO-fase verder worden verkend.   

Via deze link is het schetsontwerp en de bijbehorende dwarsdoorsnede van de Bosscherwarden in meer detail te zien. Heeft u naar aanleiding van het schetsontwerp nog vragen? Deze kunt u sturen naar loket-krwoost@arcadis.com