Herstellen van riviernatuur 

Rivieren hebben een belangrijke rol in Nederland. Ze bieden een leefgebied aan veel planten en dieren, leveren drinkwater voor de mens, beregeningswater voor de landbouw en vormen een waterbuffer in natte én droge tijden. Maar de riviernatuur is de afgelopen eeuwen flink achteruitgegaan door scheepvaart en ander menselijk ingrijpen. Soorten planten en dieren komen minder voor of zijn zelfs verdwenen. Daarbij is de biodiversiteit ook afgenomen. Dat moet anders. Daarom zetten we ons in om de ecologische waterkwaliteit te verbeteren. De Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) is een van de programma’s die helpt de natuur te herstellen.   

Bovenpolder Amerongen: optimaliseren van natuurvriendelijke oevers 

Uiterwaard Amerongse Bovenpolder ligt aan de rechteroever van de Nederrijn en ten zuiden van de plaats Amerongen. De uiterwaard is voor het grootste gedeelte onderdeel van de gemeente Utrechtse Heuvelrug. Het meest bovenstroomse deel is onderdeel van de gemeente Rheden. De uiterwaard ligt aan de Lekdijk en grenst aan het Amerongse Bos (Utrechtse Heuvelrug). Ook is Kasteel Amerongen in de uiterwaard aanwezig met zichtbare elementen. 

De rivier ter plaatse van de uiterwaard kent een constant hoog zomerpeil en ligt bovenstrooms van stuwpand Amerongen. Hierdoor vindt ter hoogte van de plaats Lobith alleen bij hogere afvoeren (oftewel: open stuwen) een natuurlijk afzettingsproces van sediment zoals bijvoorbeeld zand plaats. De andere processen vinden plaats door de scheepvaart op de rivier. 

Amerongse Bovenpolder is in het kader van het project Noordoever Nederrijn geleidelijk omgevormd tot natuurreservaat. Begin 2014 zijn de laatste natuurprojecten in deze uiterwaard afgerond. Het project Noordoever Nederrijn gaat over de ontwikkeling van 40 kilometer nieuwe natuur tussen Arnhem en Wijk bij Duurstede. Onderdeel hiervan is de kwelgeul in de uiterwaard. Deze is in het verleden aangelegd in het kader van de Kaderrichtlijn Water.

Andere kenmerken binnen de Amerongse Bovenpolder zijn de aanwezige kwelplassen die aan de bovenstroomse zijde zijn ontwikkeld. Met het aanleggen hiervan stimuleren we de ontwikkeling van de natuur in het gebied. Ook is een oude rivierloop hersteld en door een rivierkwelgeul verbonden aan het gebied richting de gemeente Elst. Daarnaast vindt u in de uiterwaard een grote variatie aan begroeiingen en structuren zoals water, moeras, grazige vegetaties, ruigte, struweel en bos. 

Natuurvriendelijke oevers 

Natuurvriendelijke oevers zijn oevers waar de natuur de ruimte krijgt. Afhankelijk van waar we de oever herstellen, ziet hij er anders uit. Van een licht glooiende oever vol met vegetatie, geschikt voor bijvoorbeeld libellen en rietvogels, tot een steile onbegroeide wand langs de rivier waarin vogelsoorten zoals de oeverzwaluw of de ijsvogel geschikte broedplekken vinden.

Het schetsontwerp 

Het toekomstbeeld van de natuurvriendelijke oeverontwikkeling van de Amerongse Bovenpolder kunt u zien in het schetsontwerp. Op dit moment zitten we in de ontwerpfase. Dat betekent dat er de afgelopen tijd gesprekken zijn gevoerd met overheden, grondeigenaren en andere betrokkenen. We hebben, waar mogelijk, wensen en suggesties verwerkt. Ook zijn de doelen van de Kaderrichtlijn Water in het schetsontwerp meegenomen.

Ontwerp Amerongse Bovenpolder 

Het is de bedoeling om circa 2500 meter oever, ter plaatse van de KRW-opgave, natuurvriendelijk te maken of te optimaliseren. In de huidige situatie zijn afwisselend kribvakken en gestrekte oevers aanwezig. Door de gestrekte oevers om te vormen naar kribvakken en de huidige kribvakken verder te ontstenen creëren we natuurvriendelijke oevers.

Bij de gestrekte oevers aan de benedenstroom van de veerpont ontstenen en verondiepen we de oever (oftewel: we maken deze minder diep met baggerspecie of grond). De bestaande kribvakken in de buitenbocht verbeteren we door de kerfkribverlaging te vergroten en te verbreden en de vooroeverconstructie te optimaliseren. De exacte vorm van het verondiepen en optimaliseren wordt tijdens het ontwikkelen van het voorlopig schetsontwerp (VO) verder onderzocht.