Kaderrichtlijn Water

Door menselijke ingrepen in de afgelopen 150 jaar is de kwaliteit van het waterleven in en langs de Maas achteruit gegaan. Zo werd de rivier rechtgetrokken en haar oevers met steen vastgelegd. Hierdoor zijn veel van de oorspronkelijke planten en dieren die thuishoren in het riviersysteem verdwenen of komen nog maar in kleine aantallen voor. Daarom werkt Rijkswaterstaat samen met andere partijen al geruime tijd aan natuurvriendelijke oevers, beekmondingen en geulen langs de Maas. Met als doel de kwaliteit van het waterleven te verbeteren. Een belangrijke basis daarvoor is de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW).

De opgave

De maatregelgebieden Geul Ossenkamp en Monding Heijense Leijgraaf liggen parallel naast elkaar langs de Zandmaas, deels in de gemeente Gennep en deels in de gemeente Bergen.

Rijkswaterstaat en ingenieursbureau Arcadis onderzoeken bij de maatregel Geul Ossenkamp hoe stromend water teruggebracht kan worden in de uiterwaard. Bijvoorbeeld door een nevengeul om stuw Sambeek heen te leggen. Hier profiteren vissen, planten en allerlei kleine waterdiertjes van die van de stroming houden en nu nog maar weinig geschikt leefgebied hebben door het gestuwde karakter van de Maas. Ook moet hierdoor de vismigratie verbeteren.

De Heijense Leijgraaf stroomt vanaf Afferden naar de uitmonding ten zuiden van A77 in de oude Maasarm bij Heijen. De opgave die hier ligt, is om het natuurlijk functioneren van deze waterloop te verbeteren. Daarvoor wordt gedacht aan kleinschalige maatregelen zoals het aanbrengen van houtpakketten en het natuurvriendelijker inrichten van de beekoevers.

In deze uiterwaard van de Maas waren ooit geïsoleerde kwelgeulen een karakteristiek element. Die werden gevoed door helder en mineraalrijk grondwater (kwel), dat afstroomt vanuit de naastgelegen terrassen en bijzondere waternatuur met zich mee brengt. Daarom wordt ook gekeken of er kansen zijn om kwelgeulen terug te brengen in het landschap. Met name de zuidkant van de Heijense Leijgraaf ter hoogte van Afferden lijkt hiervoor goede mogelijkheden te bieden.        

Reageren op de plannen

Rijkswaterstaat heeft over deze opgave een zogenoemde Kennisgeving Voornemen en Participatie gepubliceerd in de Staatscourant. Daarmee wordt de brede omgeving uitgenodigd mee te denken over de oplossingsrichtingen. Ook kunt u aangeven hoe u betrokken of geïnformeerd wilt worden. De sluitingsdatum om te kunnen reageren is dinsdag 17 oktober 2023. Een reactie indienen kan op 3 manieren:
. Digitaal: mail uw reactie naar KRW.ZN@rws.nl
. Mondeling: vraag een gesprek aan met de omgevingsmanager van het gebied. U kunt contact met hem/haar opnemen via het emailadres KRW.ZN@rws.nl om een afspraak te maken.
. Per post: stuur een gefrankeerde brief naar Rijkswaterstaat Zuid-Nederland, Postbus 2232, 3500 GE Utrecht.

Inloopavond op dinsdag 3 oktober

Om de omgeving de gelegenheid te bieden vragen te kunnen stellen over de beoogde maatregelen Geul Ossenkamp en Monding Heijense Leijgraaf, organiseert Rijkswaterstaat samen met Arcadis een inloopbijeenkomst. Deze vindt plaats op dinsdag 3 oktober in gemeenschapshuis D’n Toomp, Lijsterbesstraat 10 te Heijen. U bent welkom om tussen 19.00 en 21.00 uur binnen te lopen (er is geen plenair programma). Vooraf aanmelden is niet nodig. 

Volgende stappen

Ingenieursbureau Arcadis werkt de komende tijd in opdracht van Rijkswaterstaat de ontwerpen uit voor deze twee beoogde maatregelen. Daarbij wordt zo goed mogelijk rekening gehouden met eventuele archeologische, landschappelijke en cultuurhistorische waarden, beschermde plant- en diersoorten en wensen uit de omgeving.

De stap daarna is de publicatie van het Ontwerp Projectbesluit Omgevingswet. Eenieder heeft dan de mogelijkheid een zienswijze op de plannen in te dienen. Als het zover is volgt daar meer informatie over, onder meer via deze website. Uiterlijk december 2027 moeten de maatregelen zijn uitgevoerd.

Andere KRW-maatregelen in de regio

In de gemeenten Gennep en Bergen zijn nog andere ecologische herstelmaatregelen langs de Maas in voorbereiding. Het gaat onder meer om de projecten Monding Kleefse beek, Oude Maasarm Heijen, Oever Afferden-2, Oever Bergen-5, Monding Looise Graaf en Geul Wellerlooi. Het ontwerp van deze maatregelen is inmiddels klaar. Meer informatie is te vinden via de klikbare kaart op de riviertakpagina Maas op deze website.

Meer weten?

Meer informatie over de maatregelen voor ecologisch herstel van de Maas is te vinden op de riviertakpagina Maas op www.samenwerkenaanriviernatuur.nl, via de nieuwsbrief en in deze brochure. Of bel voor vragen met de publieksinformatielijn van Rijkswaterstaat 0800-8002 (gratis).