Monding Heijense Leijgraaf

Lotte Bruijninckx 30-03-2021

Ecologisch verbeteren monding Heijense Leijgraaf over een lengte van 3 km. Ook wordt onderzocht of hier kwelgeul(en) kunnen worden aangelegd. Status: verkenning oplossingsrichting.

Kennisgeving Participatie

Rijkswaterstaat heeft plannen om de monding van de beek Heijense Leijgraaf tussen Afferden en Heijen ecologisch te verbeteren. Hierover is een zogenoemde Kennisgeving Voornemen en Participatie gepubliceerd in de Staatscourant. Daarmee werd de brede omgeving uitgenodigd mee te denken over de oplossingsrichting. Reageren was mogelijk tot en met 17 oktober 2023. In hetzelfde gebied bevindt zich nog een beoogde maatregel die onder deze Kennisgeving valt: Geul Ossenkamp.
 

Kaderrichtlijn Water

Door menselijke ingrepen in de afgelopen 150 jaar is de kwaliteit van het waterleven in en langs de Maas achteruit gegaan. Zo werd de rivier recht getrokken en haar oevers met steen vastgelegd. Hierdoor zijn veel van de oorspronkelijke planten en dieren die thuishoren in het riviersysteem verdwenen of komen nog maar in kleine aantallen voor. Daarom werkt Rijkswaterstaat samen met andere partijen al geruime tijd aan natuurvriendelijke oevers, beekmondingen en geulen langs de Maas. Met als doel de kwaliteit van het waterleven te verbeteren. Een belangrijke basis daarvoor is de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW).

Het maatregelgebied

De Heijense Leijgraaf ligt op de rechteroever van de Zandmaas, deels in de gemeente Gennep en deels in de gemeente Bergen. De beek stroomt vanaf de noordzijde van Afferden naar haar uitmonding in de oude Maasarm, ten zuiden van de A77.

De Maas stroomt hier door een getrapt terrassenlandschap. Daarom wordt dit deel van de rivier ook wel de Terrassenmaas genoemd. Vanaf de hoge zandgronden stromen er beken naar de rivier.

De opgave en eerste ideeën voor de oplossingsrichting

De opgave vanuit de Kaderrichtlijn Water is om het leefgebied van planten en dieren in de monding van de Heijense Leijgraaf te verbeteren. De monding omvat in dit geval in feite de hele loop van deze waterloop omdat die geheel buitendijks in de uiterwaard ligt.

Als mogelijke oplossing voor die opgave denken Rijkswaterstaat en Arcadis aan kleinschalige ingrepen om de natuurfunctie van de beek te verbeteren. Zoals het aanbrengen van houtpakketten in het water, zorgen voor meer variatie in stroming en het natuurvriendelijker inrichten van de beekoevers.

Ooit waren in deze uiterwaard geïsoleerd liggende kwelgeulen een kenmerkend element. Die werden gevoed door helder en mineraalrijk grondwater (kwel), dat afstroomt vanuit de naastgelegen terrassen en bijzondere waternatuur met zich mee brengt. Daarom wordt eveneens gekeken of er kansen zijn om kwelgeulen terug te brengen in dit landschap. Met name de zuidkant van de Heijense Leijgraaf lijkt hiervoor goede mogelijkheden te bieden.         

Heijense Leijgraaf wat een bos bevat in het midden met daaromheen groene vlaktes en boerderijen.

Het stroomafwaartse deel van de Heijense Leijgraaf, gezien van zuid naar noord. Net voor de A77 mondt de beek via een haakse bocht uit in de oude Maasarm. Foto: ©Studio Retouched

Heijense Leijgraaf met een kleine geul in het midden met bomen en groen landschap aan beide kanten.

Een deel van het stroomgebied van de Heijense Leijgraaf, van noord naar zuid gezien. Foto: ©Studio Retouched

Besluitvorming

Momenteel voert Arcadis in opdracht van Rijkswaterstaat de onderzoeks- en ontwerpfase uit. Als op een gegeven moment is gekozen voor een bepaalde oplossingsrichting, wordt het schetsontwerp van een maatregel uitgewerkt in een voorlopig ontwerp. Dat vormt vervolgens de basis voor een ontwerp-Projectbesluit Omgevingswet, dat door Rijkswaterstaat ter inzage wordt gelegd. Eenieder heeft daarbij dan gedurende een bepaalde periode de mogelijkheid te reageren op de plannen door een zienswijze in te dienen.

In de reactienota bij het ontwerp-Projectbesluit wordt teruggekoppeld wat er met de binnengekomen zienswijzen is gedaan. Na vaststelling, wordt ook het definitieve Projectbesluit ter inzage gelegd, waartegen nog de mogelijkheid tot beroep open staat.

Andere KRW-maatregelen in deze regio

In de gemeenten Gennep en Bergen zijn nog 6 andere ecologische herstelprojecten langs de Maas in voorbereiding: Monding Kleefse beek, Oude Maasarm Heijen, Geul Wellerlooi, Monding Looise Graaf, Oever Bergen-5 en Oever Afferden-2. De ontwerpen van deze maatregelen zijn inmiddels klaar. 

Niet al deze maatregelen vallen qua planning onder de nieuwe Omgevingswet die per 1 januari 2024 in werking is getreden. Sommige zijn voorbereid onder de oude wetgeving. Dat betekent dat we in de praktijk te maken hebben met verschillende te volgen procedures. 

In de communicatie over de plannen geeft Rijkswaterstaat steeds aan welk soort besluit van toepassing is: een Projectplan Waterwet (oude wetgeving) of een Projectbesluit Omgevingswet (nieuwe wetgeving).

In alle gevallen blijft de wettelijke mogelijkheid bestaan om zienswijzen dan wel beroep in te kunnen dienen als formele besluiten ter inzage liggen. 

Actuele informatie over de verschillende locaties vindt u via de klikbare kaart op de riviertakpagina Maas op deze website.
 

Meer weten?

Meer informatie over de maatregelen van Rijkswaterstaat voor ecologisch herstel van de Maas is te vinden op www.rijkswaterstaat.nl/maasoevers, via de nieuwsbrief en in deze brochure. Of bel voor vragen met de publieksinformatielijn van Rijkswaterstaat 0800-8002 (gratis).

 

 

Lat: 51.651522851507
Long: 5.98911158034467

Een momentje...
Cookie-instellingen