Geul Rijkelse Bemden

Aanleggen geïsoleerde geul en aanleggen eenzijdig aangetakte geul. Status: Beoordeling zienswijzen op het Ontwerp-Projectplan Waterwet en voorbereiding publicatie definitief Projectplan Waterwet.

Rijkswaterstaat heeft in de uiterwaard tussen de Maas en de plas Rijkelse Bemden de aanleg van een geïsoleerde geul en een eenzijdig aangetakte geul gepland.

Wat er precies gaat gebeuren, staat beschreven in het Ontwerp-Projectplan Waterwet, dat van 5 december 2023 tot met 15 januari 2024 ter inzage heeft gelegen. Iedereen die dat wilde kon in die periode een zienswijze indienen op de plannen.

Ligging
Het maatregelgebied ligt op de rechteroever van de Maas, tussen rivierkilometer 90.7 en 91.5, bij het buurtschap Rijkel in de gemeente Beesel.

De Geulse Rijkelse Bemden met groen land in het midden omringt door water van de Rijkelse plas.

Maatregelgebied Geul Rijkelse Bemden bij de Rijkelse plas. Foto: ©Studio Retouched

Kaderrichtlijn Water
Deze maatregel is onderdeel van een groter ecologisch herstel­programma voor de Maas vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). De biodiversiteit in en langs de rivier is de afgelopen 150 jaar achteruitgegaan door allerlei menselijke ingrepen als het vastleggen van de oevers, plaatsen van stuwen en afsnijden van meanders en geulen. Veel van de oorspronkelijke planten en dieren die thuishoren in het riviersysteem zijn daardoor verdwenen of komen nog maar in kleine aantallen voor. Het waterleven is uit balans en de ecologische waterkwaliteit laat te wensen over.

Daarom werkt Rijkswaterstaat Zuid-Nederland al geruime tijd aan ecologisch herstel. Dat gebeurt door oevers en beekmondingen natuurvriendelijker in te richten, geulen aan te leggen en oude Maasarmen nieuw leven in te blazen. Vaak wordt dat gecombineerd met het verankeren van dood hout als aanhechtingsplaats voor allerlei waterinsecten, kleine waterdiertjes en als schuilplaats voor vis. De uitvoering van de KRW loopt nog door tot en met 2027.

Het ontwerp op hoofdlijnen
De bestaande smalle langwerpige geul in de Maasuiterwaard bij de Rijkelse Plas wordt doorgetrokken in westelijke richting. Dit nieuwe deel krijgt verschillende soorten taluds; deels flauw oplopend, terwijl op andere stukken juist een steilrand te zien zal zijn. In dit gebied komen nu al verschillende soorten waterplanten en libellen voor; met de aanpassingen wordt ingezet op verdere vergroting van de biodiversiteit.

Ten westen van de langwerpige geul komt een Y-vormige geul te liggen, die wordt aangetakt aan de plas. Deze krijgt een open verbinding met de Maas. Het teveel aan slib wordt uit de aanwezige poelen verwijderd voor een betere waterkwaliteit: minder slib betekent minder vertroebeling, wat beter is voor de plantengroei. Ook de aanwezige invasieve waterplant grote waternavel wordt zoveel mogelijk weggehaald. In de monding zijn dode bomen in het water voorzien, als extra biotoop. Rivierhout hoort thuis in een natuurlijk riviersysteem. Het werkt als een op zichzelf staande biotoop, waar het al snel wemelt van het leven.
Zodoende ontstaat met deze nieuwe geul een aantrekkelijk voortplantingsgebied voor vissen als de blankvoorn en riviergrondel; met voldoende ondiep water en beschutting van planten voor jonge vis om veilig op te groeien.

Op een aantal plekken moeten struiken wijken om de ingrepen mogelijk te maken. Maar de groep bomen bij de Y-geul blijft behouden, net als de bomen langs de bestaande geul aan oostzijde. Onderdeel van het ontwerp zijn ook zogenoemde bufferzones. Dat zijn stroken land van 15 meter breed om de geulen heen die ervoor zorgen dat gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen van aangrenzende landbouwgebieden worden gefilterd en daardoor zo min mogelijk terechtkomen in de KRW-geulen.

Totstandkoming ontwerp
Ingenieursbureau Arcadis heeft de maatregel Geul Rijkelse Bemden voor Rijkswaterstaat uitgewerkt. Daarbij is gekeken naar de bodemgesteldheid, de waterhuishouding en aanwezigheid van eventuele beschermde flora en fauna. Ook is gecontroleerd of er geen kabels en leidingen liggen of cultuurhistorische waarden zijn waar rekening mee gehouden moest worden.

Via een aantal ontwerpsessies met onder andere Staatsbosbeheer, Waterschap Limburg, IVN de Steilrand en de gemeente Beesel heeft het ontwerp vorm gekregen. Daarbij kwamen verschillende aandachtspunten naar voren. In het ontwerp is onder meer rekening gehouden met de wens bepaalde bestaande natuurwaarden te behouden. Zo komen in het gebied bijvoorbeeld de grasmus, bosrietzanger, rietgors en blauwborst voor. Ook de looproute voor grote grazers tijdens hoogwater blijft bestaan in het ontwerp.

Ontwerp-Projectplan Waterwet
Onder ditzelfde Ontwerp-Projectplan Waterwet vallen nog negen andere KRW-maatregelen in de Zandmaas. Tezamen vormen ze het zogeheten deelproject 6. Zie onderstaand kaartje voor een overzicht.

Iedereen kon van 5 december 2023  tot en met 15 januari 2024 reageren op de plannen. 

Verdere stappen
In de reactienota bij het Ontwerp-Projectplan Waterwet wordt teruggekoppeld wat er met de binnengekomen zienswijzen is gedaan. Na publicatie van het definitieve Projectplan Waterwet is er voor belanghebbenden de mogelijkheid tot het indienen van beroep tegen de plannen. Uiterlijk december 2027 moeten de werkzaamheden zijn uitgevoerd. 
 

Andere KRW-maatregelen in de buurt
In de omgeving van Geul Rijkelse Bemden zijn nog 2 andere KRW-projecten in voorbereiding: geul De Weerd-Reuver en geul Hansummerweerd-Oude Maasarm. Die doorlopen echter een andere procedure, omdat ze qua planning onder de nieuwe Omgevingswet vallen, die per 1 januari 2024 in werking treedt. Kijk op de betreffende projectpagina's voor de actuele stand van zaken van die maatregelen. 

Meer weten of vragen?
Voor nadere informatie over de procedure rond het Ontwerp-Projectplan Waterwet kunt u tijdens kantooruren contact opnemen met het Service Center Vergunningen Rijkswaterstaat via 088-7974300.
Kijk op www.samenwerkenaanriviernatuur.nl (riviertakpagina Maas) voor achtergrondinformatie over het programma Kaderrichtlijn Water Maas en een klikbare kaart met alle maatregelen die in voorbereiding en uitvoering zijn. Er is ook een halfjaarlijkse nieuwsbrief en een brochure. Of bel voor andere vragen met de publieksinformatielijn van Rijkswaterstaat 0800-8002 (gratis).

 

 

Lat: 51,2641441068821
Long: 6,0148498237506

Een momentje...
Cookie-instellingen