Rijkswaterstaat heeft de Maasoever ter hoogte van Oeffelt in de gemeente Boxmeer op twee stukken van circa 300 meter natuurvriendelijker gemaakt. Dat is gebeurd door de stenen bestorting zoveel mogelijk weg te halen, zodat de oever aantrekkelijker wordt voor plant en dier om in te leven.

Twee trajecten
Het gaat om twee trajecten aan beide zijden van de monding van de Oeffeltse Raam. Het oostelijke traject genaamd Oeffelt-3 loopt van rivierkilometer 156,95 tot 157,2 en is 250 meter lang. De oeververdediging is hier tot 1 meter onder het gemiddelde waterpeil weggehaald.

Oeffelter Meent
Traject Oeffelt-4 ligt aan de westkant van de beekmonding, tussen rivierkilometer 157,4 en 157,7 en is op dezelfde manier ‘ontsteend’. Dit stuk is 320 meter lang en grenst aan het achterliggende Natura 2000-gebied Oeffelter Meent, waar Staatsbosbeheer de natuurbeheerder van is. Hier is veel ruimte aanwezig om de gewenste rivierprocessen afkalving en aanzanding meer vrij spel te geven. Dit past bij het doel om in dit gebied het natuurtype stroomdalgrasland in stand te houden. In de monding van de Oeffeltse Raam hebben geen werkzaamheden plaatsgevonden. Wel is bij de uitstekende landpunt direct aan de oostzijde eveneens de bestorting weggehaald. 

Ligging van de oevertrajecten Oeffelt 3 & 4. Foto: www.beeldmateriaal.nl

Vloeiende aansluiting
De nieuwe locaties maken de al eerder in 2015 heringerichte oeverdelen als het ware compleet. Daarbij zijn destijds haaks op de rivier met stenen gevulde sleuven in het maaiveld aangelegd om te voorkomen dat de afkalving in die richting zou doorzetten. Deze zijn nu niet meer nodig, ze zijn daarom weggehaald. Zodoende sluiten de oudere en nieuwere oeverstukken nu vloeiend op elkaar aan.

Begroeiing
Ter voorbereiding zijn de struiken en kleine bomen in de steenbestorting verwijderd om het ontstenen te vergemakkelijken. Niet alles is daarbij weggehaald. Een deel van de begroeiing is blijven staan omdat die ecologisch nuttig is voor vleermuizen en diverse vogels. Verder is in het ontwerp rekening gehouden met de achterliggende Maasheggen; deze liggen ver genoeg van de afkalvingsgrens af en zijn behouden gebleven. 

Meer plek voor plant en dier
Door het verwijderen van de bestorting kan de Maas weer inwerken op de oever. Zo ontstaat er in de loop van de tijd een geleidelijke overgang van water naar land met strandjes, steilranden en ondiepe delen. Veel waterplanten zijn daarvan afhankelijk om te kunnen wortelen, en vissen vinden op hun beurt tussen de planten een goede plek om te schuilen en paaien. Het natuurlijker inrichten van de Maasoevers volgt uit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Daarin hebben alle landen van de Europese Unie afspraken gemaakt over onder andere het verbeteren van de ecologische kwaliteit van onze oppervlakte- en grondwateren. De maatregelen daarvoor moeten uiterlijk in 2027 zijn uitgevoerd.

Afstemming en vergunningen
Het ontwerp voor oevertrajecten Oeffelt 3 en 4 is afgestemd met de gemeenten Boxmeer en Cuijk, Provincie Noord-Brabant, waterschap Aa en Maas en medegrondeigenaar Staatsbosbeheer. Na het doorlopen van de gebruikelijke wettelijke procedures zijn de volgende vergunningen voor dit project definitief verleend: omgevingsvergunning door de gemeente Boxmeer en het projectplan Waterwet door Rijkswaterstaat Zuid-Nederland. Deze werklocaties maken onderdeel uit van een groter pakket van 10 maatregelen verspreid over meerdere Maasgemeenten. De opdracht voor de uitvoering is gegund aan aannemer Martens en Van Oord.

Horizon 2027
De afgelopen jaren is vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) al zo’n 100 km aan natuurvriendelijke oevers langs de Maas gerealiseerd. Ook zijn er 15 ondiepe geulen aangelegd en 28 beekmondingen aantrekkelijker gemaakt voor waterplanten en –dieren die van nature bij de Maas horen. Maar het werk is nog niet klaar. Tot en met 2027 staat er nog een aanzienlijke vervolgopgave op het programma.

Andere projecten in de regio Boxmeer
In de regio Boxmeer onderzoekt ingenieursbureau Arcadis momenteel voor Rijkswaterstaat of het haalbaar is om nog een natuurvriendelijke oever te realiseren en op enkele plekken ondiepe geulen aan te leggen. Ook het mogelijke herstel van een beekmonding wordt bekeken. Dat gebeurt in overleg met nauw betrokken partijen, zoals de grondeigenaren, waterschap, gemeente en andere direct belanghebbenden. Hiervoor loopt nu de eerste onderzoeksfase (planuitwerking). Verder is begonnen met het verbeteren van de monding van de Campagnebeek. Waterschap Aa en Maas is kartrekker van dat project.

Meer weten?
Meer informatie over de maatregelen van Rijkswaterstaat voor ecologisch herstel van de Maas is te vinden op www.rijkswaterstaat.nl/maasoevers, via de nieuwsbrief en in deze brochure. Of bel voor vragen met de publieksinformatielijn van Rijkswaterstaat 0800-8002 (gratis).