Ontwerp gereed
Ingenieursbureau Arcadis heeft voor de Kleefse beek het ontwerp voor de herinrichting uitgewerkt. Met als doel meer variatie aan groeiplaatsen te creëren voor water- en oeverplanten. Ook moet het leefgebied voor vissen en ongewervelde waterdiertjes (macrofauna) hierdoor verbeteren. 

Ligging in Zandmaas
De Kleefse beek ligt ten noorden van de A77 en mondt ter hoogte van rivierkilometer 151,7 uit aan de oostzijde van de oude Maasarm bij Heijen. De beek bevindt zich zodoende langs de Zandmaas, een uniek Nederlands riviertraject. Dit wordt gekenmerkt door een rechte loop in een relatief diep uitgesneden, smal rivierdal in een getrapt terrassenlandschap. 

Vanaf de hoge zandgronden stromen er beken naar de Maas. Daar waar een beek door het winterbed stroomt, streeft Rijkswaterstaat er naar om de beekmondingen weer zo natuurlijk mogelijk te maken en de vismigratie te verbeteren.

Het gaat hierbij niet uitsluitend om de plek waar de beek in de Maas stroomt, maar om het volledige traject dat een beek door de uiterwaard aflegt.

Het ontwerp
In het bovenstroomse gedeelte, ter hoogte van Smele, bestaat het ontwerp voor de Kleefse beek uit kleinschalige ingrepen om de natuurwaarde te vergroten. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om het verwijderen van de beschoeiing en keien aan één kant van de oever, en het flauw afgraven van deze oever op enkele stukken. Op de tegenoverliggende oever is het idee om pakketten met dood hout aan te brengen in het water. Die dienen als waardevol ecologisch element; kleine waterdiertjes, algen en wieren kunnen zich aan het hout hechten en vissen vinden er een schuilplaats. Door de beek zo vorm te geven, worden natuurlijke processen als afkalving en aanzanding versterkt, komt er meer variatie in stroming en gaat de beek weer licht slingeren. 

…en benedenstrooms
Bij het benedenstroomse deel - tussen de uitmonding in de Oude Maas en de Hoofdstraat - is het de bedoeling de Kleefse beek ietwat zuidwaarts op te schuiven binnen de eigendomsgrens van het waterschap Limburg. Hierdoor ontstaat er voldoende ruimte voor een beheerpad. Ook kunnen zo de wandelroute 'het Hèjs Rundje' en de Maasheg behouden blijven. Dit verlegde stuk krijgt dan eveneens een natuurlijker karakter met een flauw oplopende oever en houtpakketten. 
Om de veiligheid van de waterkering op de Hoofdweg te garanderen, is in het ontwerp op die plek het aanbrengen van extra klei voorzien.

Op deze manier moeten verschillende soorten flora en fauna die thuishoren in het Maaslandschap weer de kans krijgen zich te vestigen. Te denken valt aan kokerjuffers en stromingsminnende vissoorten als de rivierdonderpad en riviergrondel.

Afstemming en participatie
In 2021 is samen met andere overheidsorganisaties zoals de gemeente Gennep en waterschap Limburg een eerste verkenning gestart voor de Kleefse beek. Ook zijn bij particuliere grond­eigenaren en -gebruikers en andere direct belanghebbenden in het gebied relevante informatie en aandachtspunten over het gebied opgehaald.

Begin 2023 heeft Rijkswaterstaat een zogenoemde Kennisgeving Voornemen en Participatie gepubliceerd in de Staatscourant voor het maatregelpakket dat onder meer de Kleefse beek omvat. De brede omgeving kon daarna gedurende een bepaalde periode meedenken over de voorgestelde oplossingsrichting en/of aangeven hoe men betrokken wilde worden bij de plannen. In het nu voorliggende ontwerp hebben Rijkswaterstaat en Arcadis zo goed mogelijk rekening gehouden met eventuele archeologische, landschappelijke en cultuurhistorische waarden, beschermde plant- en diersoorten en wensen uit de omgeving.

Verdere planning
De volgende stap in de planuitwerking is de publicatie van het ontwerp-Projectbesluit Omgevingswet. Op dat moment heeft eenieder de mogelijkheid een zienswijze op de plannen in te dienen. Als het zo ver is, informeert Rijkswaterstaat daar over, onder meer via deze website. Daarna volgt de publicatie van het definitieve Projectbesluit, met de mogelijkheid tot beroep. Is het besluit definitief, dan volgt een openbare aanbesteding om een aannemer te zoeken die het werk kan uitvoeren. De maatregel moet uiterlijk in 2027 zijn gerealiseerd.

Kaderrichtlijn Water
De Kleefse beek is onderdeel van een groter ecologisch herstelprogramma voor de Maas dat Rijkswaterstaat uitvoert vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Hoofddoel daarvan is het verbeteren van de ecologische waterkwaliteit door het creëren van leefgebied voor verschillende plant- en diersoorten die thuishoren in het riviersysteem van de Maas, maar daar nu ontbreken of nog maar beperkt voorkomen.

Andere maatregelen in voorbereiding 
In de regio Gennep zijn nog enkele andere ecologische maatregelen in voorbereiding bij Rijkswaterstaat die voor 2028 moeten zijn uitgevoerd: Oude Maasarm Heijen, Monding Heijense Leijgraaf en Geul Ossenkamp. Verder staat de verbetering van de monding van de Kroonbeek op het programma, met waterschap Limburg als kartrekker. En de maatregel ‘Vergraven Milsbeekse uiterwaard’ wordt meegenomen in het grotere project Lob van Gennep, eveneens onder leiding van het waterschap.

Overgang naar nieuwe wetgeving
Niet al deze beoogde KRW-maatregelen gaan qua planning onder de nieuwe Omgevingswet vallen, die per 1 januari 2024 in werking treedt. Sommige worden nog voorbereid onder de huidige wetgeving. Dat betekent dat Rijkswaterstaat in de praktijk te maken heeft met verschillende te volgen procedures. In de communicatie over de plannen zal steeds worden aangegeven welke procedure van toepassing is.

In alle gevallen blijft de wettelijke mogelijkheid bestaan van zienswijzen dan wel beroep als besluiten ter inzage liggen. Actuele informatie over de verschillende locaties vindt u via de klikbare kaart op de riviertakpagina Maas op deze website.

Meer weten over de maatregelen voor ecologisch herstel van de Maas?
Meer informatie is te vinden op www.rijkswaterstaat.nl/maasoevers, via de nieuwsbrief en in deze brochure. Of bel voor vragen met de publieksinformatielijn van Rijkswaterstaat 0800-8002 (gratis).