Ingenieursbureau Arcadis werkt op dit moment in opdracht van Rijkswaterstaat verschillende maatregelen uit voor het verbeteren van de ecologische waterkwaliteit in en langs de Maas. Voor 7 locaties is eerder een zogenoemde Kennisgeving Voornemen en Participatie gepubliceerd, waaronder Geul Molensteen in de gemeente Maasgouw. De brede omgeving kon daarop tot en met 26 september meedenken.

Ligging
Het maatregelgebied ligt op de rechteroever van de Grensmaas, tussen rivierkilometer 62.4 en 63.4. Bijna dit hele gebied heeft nu al een natuurfunctie. Hier bevindt zich de Molensteense plas: een overblijfsel uit de tijd dat in deze regio grondstoffenwinning plaatsvond, ongeveer vanaf 1960. Het merendeel van de ontstane plassen is daarna weer opgevuld met grond. Maar er zijn ook enkele oude grindwinplassen overgebleven.

Afstemming
In 2020 is Rijkswaterstaat het initiatief voor deze maatregel gestart, in overleg met onder meer de gemeente Maasgouw, Natuurmonumenten en waterschap Limburg. Ook zijn bij  particuliere grondeigenaren en andere direct belanghebbenden relevante aandachtspunten over het gebied opgehaald. 

Oplossingsrichting
Rijkswaterstaat wil de Molensteense plas tweezijdig gaan aantakken aan de Maas door middel van nieuw aan te leggen geulen aan noord- en zuidzijde. Waterplanten, vissen en kleine waterdiertjes (macrofauna) die van stromend water houden krijgen met die langzaam stromende geul weer de kans zich te vestigen en voort te planten. Het gaat dan om vissoorten als de rivierprik, barbeel, serpeling en winde. En ook de bolle stroommossel, kokerjuffers, schoraas en vierlijneendagsvliegen horen hier thuis. Net als bijvoorbeeld rivierfonteinkruid, aarvederkruid en vlottende waterranonkel.

Als onderdeel van deze gewenste herinrichting wordt een landtong gevormd tussen de Maas en de nieuwe geul, die een aantal dagen per jaar onder water zal staan. Door middel van een aarden dammetje, dat over een aantal grote duikers in de geulen komt te liggen, moet de Maasoever bereikbaar blijven voor grazers en landbouw- en onderhouds­voertuigen.

In de plas zelf is dood hout voorzien, waar zich allerlei microfauna aan kan hechten. Ook wordt er gekeken naar het gedeeltelijk verondiepen van de plas, voor nog meer natuurwaarde. De bedoeling is wel dat er voldoende diepere delen overblijven voor vissen in warme en droge periodes en om te kunnen schuilen. De waterkwaliteit in de plas zal ook verbeteren doordat het water vaker ververst wordt via de geplande aantakking aan de Maas.

Het maatregelgebied van Geul Molensteen.  Foto: ©Studio Retouched

Welke locaties vallen nog meer onder deze Kennisgeving?
Vier andere locaties uit de Kennisgeving liggen eveneens in de gemeente Maasgouw: Oever Laak, Geul Laakerweerd, Geul Brandt en Oever Brandt-Visvijver. De overige 2 zijn Geul Hansummerweerd-Oude Maasarm in de gemeente Roermond en Geul De Weerd-Reuver in de gemeenten Beesel en Peel en Maas. Meer informatie over die maatregelen is te vinden via de klikbare kaart.

Volgende stappen
Ingenieursbureau Arcadis stelt de komende tijd voor alle 7 maatregelen een ontwerpnotitie op en houdt daarbij zo goed mogelijk rekening met eventuele archeologische, landschappelijke en cultuurhistorische waarden, beschermde plant- en diersoorten en wensen uit de omgeving. De stap daarna is het publiceren van het Ontwerp Projectbesluit Omgevingswet door Rijkswaterstaat. De plannen worden dan voor iedereen openbaar toegankelijk ter inzage gelegd. In die periode is het mogelijk een zienswijze in te dienen. Als de terinzagetermijn bekend is, informeert Rijkswaterstaat daar over, onder meer via deze website.

Na publicatie van het definitieve Projectbesluit volgt de beroeptermijn. Uiterlijk december 2027 moeten de werkzaamheden zijn uitgevoerd.

Kaderrichtlijn Water
De plannen zijn onderdeel van een groter ecologisch herstel­programma voor de Maas vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Rijkswaterstaat werkt al sinds 2009 samen met andere partijen aan het natuurvriendelijk inrichten van oevers, beekmondingen en uiterwaarden langs de rivier. Zo ook in de regio Maasgouw, waar onder leiding van het waterschap Limburg eind 2022 de vispassage ‘Verlengde Oude Maas’ is opgeleverd. En aan de westkant van de gemeente ligt de natuurvriendelijke oever Koningssteen. Verder staat in deze regio nog de verbetering van de monding Thornerbeek/Panheelderbeek op het KRW-programma voor de komende jaren.

Meer weten?
Meer informatie over de maatregelen van Rijkswaterstaat voor ecologisch herstel van de Maas is te vinden op www.rijkswaterstaat.nl/maasoevers, via de nieuwsbrief en in deze brochure. Of bel voor vragen met de publieksinformatielijn van Rijkswaterstaat 0800-8002 (gratis).