We verbeteren de natuur rondom de Waal door de uiterwaarden bij Wamel, Dreumel en Heerewaarden opnieuw in te richten. Zo ontstaan er meer kansen voor de natuur.

Bijzondere uiterwaarden

De uiterwaarden bij de dorpen Wamel, Dreumel en Heerewaarden hebben een lengte van ongeveer 15 kilometer en zijn onderdeel van het Natura 2000-gebied ‘Rijntakken’. Het natuurgebied dat uitgebreid wordt is vrij toegankelijk voor bezoekers, die er kunnen wandelen, struinen en vissen.

Het landschap is afwisselend en bevat zowel landbouw als natuur, waaronder droge oeverwallen dicht bij de rivier. Wat verder van de rivier af vind je de meer kleiige, lagere delen van de uiterwaarden. Het water blijft hier langer staan en er zijn natuurlijke graslanden. Op de laagste plekken is natuurlijk ontstaan bos te vinden, dat langs rivieren ook wel ‘ooibos’ genoemd wordt. In dit bijzondere landschap leven allerlei dieren, zoals de bever, de oeverzwaluw en de ijsvogel.

Nieuwe natuur

Het leefgebied voor planten en dieren verbeteren we door het natuurgebied te vergroten en meer ruimte voor stromend water door de uiterwaarden te creëren. Daarnaast worden verlaagde gebieden aangelegd waar water na een periode van hoogwater blijft staan en langzaam kan wegzakken. Ook gaan we het gebied op een meer natuurvriendelijke manier beheren. We maken de volgende aanpassingen:

• We leggen 5 meestromende ‘nevengeulen’ aan
  Een nevengeul is een kleinere ‘extra’ rivier, die parallel loopt aan de Waal. Nevengeulen trekken diersoorten aan die typisch zijn voor dit deel van de Waal, zoals de winde, de rivierprik, de barbeel en de bittervoorn.
• We leggen diverse overstromingsvlaktes aan
  Dat zijn gebieden waar water in het voorjaar langer blijft staan na een periode van hoogwater. Zo kunnen vissen eitjes leggen en jonge vissen opgroeien.
• We maken 263 hectare ‘nieuwe natuur’
  Dat doen we door het beheer aan te passen waarmee we van landbouwgrond natuurgebied maken. Zo komt er extra ruimte voor weidevogels, natuurlijke gras- en hooilanden en nieuw ooibos.
• We graven poelen waar dieren op afkomen
  Poelen trekken dieren als kamsalamanders, libellen, kieviten en tureluurs aan. Er komen graslanden grenzend aan de rivier waar runderen grazen.

Herstel van de rivierdynamiek

Bij het maken van de plannen voor dit project is goed gekeken naar de historische rivierstructuur en huidige landschapskenmerken. Zo hebben we bijvoorbeeld meestromende nevengeulen ontworpen op de scheiding tussen ‘oud’ en ‘nieuw’ land en in de vroegere rivierarmen van de Waal.

Gebalanceerd ontwerp

Het ontwerp is aan de hand van een aantal thema’s tot stand gekomen. Voorbeelden van deze thema’s zijn ruimte voor natuur, geen wateropstuwing in geval van hoogwater, grond in bezit van de initiatiefnemers, draagvlak van omwonenden en financiële haalbaarheid. Voor het tot stand brengen van het ontwerp is gebruik gemaakt van lokale kennis van de omwonenden en maatschappelijke organisaties.

Meer biodiversiteit

De uiterwaarden zullen er gevarieerder uit komen te zien en we verwachten dat de biodiversiteit flink toeneemt. Veel planten en dieren die van oudsher in het riviersysteem thuishoren zullen daardoor terugkeren.

Waterstand op de rivier

Het project heeft geen effect op de functie van de Waal om water af te voeren. Wel veranderen sedimentatie- en erosieprocessen in de hoofdvaargeul. Dit kan gevolgen hebben voor de scheepvaart. Om de rivier bevaarbaar te houden, voeren we regelmatig baggerwerkzaamheden uit en waarborgen we dat de vaargeul op de juiste diepte blijft.

Grondafvoer & grondwater

Bij het uitvoeren van dit project komt veel grond vrij. De kwaliteit van de grond is onderzocht op verontreinigingen. Eventuele vervuilde grond wordt per schip afgevoerd naar het Rijksbaggerdepot Hollands Diep. Om te zorgen dat we niet met negatieve grondwatereffecten te maken krijgen, brengen we een kleilaag in de bodem van de nevengeul en laagtes aan. Ook treffen we maatregelen om water bij hoge rivierwaterstanden op te vangen.

Recreatie

We willen mensen laten genieten van de mooie natuur die hier ontstaat. Daarom blijft het mogelijk om door het gebied te wandelen. Wandelaars kunnen hun auto parkeren op de nieuwe parkeerplaatsen die we bij de ingang van het gebied maken. Fietsen zou de rust in het gebied te veel verstoren, daarom leggen we geen (brom)fietspaden aan.

Beheer en onderhoud

We beheren en onderhouden het gebied zo dat het helpt het natuurlijk systeem verder te herstellen en de biodiversiteit te bevorderen. Zo zetten we runderen en paarden in voor begrazing (niet jaarrond). Sommige delen worden beheerd met behulp van ‘hooilandbeheer’; dat is het maaien en afvoeren van gemaaid gras. Deze manier van onderhoud helpt het natuurlijk systeem te herstellen en bevordert de variatie en daarmee de kansen voor meer soortenrijkdom.

Klik hier voor de planning